Двајца европски планинари тргнуваат неделава на силно студено, еднонеделно патување за да стигнат до базниот камп на втората највисока планина во светот, во обид да постигнат нешто што досега не го сторил ниту еден човек.
Романецот Алекс Гаван (38) и Италијанката Тамара Лунгер (34) имаат за цел да преземат еден од последните големи предизвици во светот на високогорството: зимско искачување на К2. Тие нема да бидат сами. Најмалку 24 други Европејци ќе се обидат да го сторат истото, предупредувајќи дека многу алпинисти ќе ги ризикуваат своите животи на еден од најсмртоносните врвови на светот.
„Тоа е извонредно сиров предел“, изјави Гаван за Би-Би-Си во неговиот дом во Букурешт, опкружен со книги и опрема за качување.
Толку непростливи се условите на К2, дел од опсегот Каракорам што се наоѓа меѓу границата меѓу Пакистан и Кина, што веќе долго време се нарекува Дивата планина. Тоа име остана откако американскиот алпинист Џорџ Бел за неговиот обид во 1953 година кажа: „Тоа е планина дивјак што се обидува да те убие“.
„Поради силните ветрови, планината ќе остане без снег“, вели Гаван, кој е со мала градба, но има интензивен карактер. „Тоа ќе биде терен со карпа и мраз“.
Зошто зимското искачување е толку опасно
К2 е висок 8.611 метри – околу 200 метри помалку од Еверест – но се смета за најзахтевен од сите врвови во зима. Тоа е единствената планина над 8.000 метри – од сите 14 – која допрва треба да се искачи во зима, со или без дополнителен кислород.
„Овој предизвик е уште поголем затоа што не користиме дополнителен кислород“, тврди Гаван. „Качувањето со кислород е мамење – 8.000 метри со кислород е како 3.500 метри без“.
Заобиколен од огромни глечери и разбиен од ветришта под нулата, како и чести ледени падови, лавини и паѓања на карпи, за успешно зимско искачување ќе биде потребен спој на техничка моќ, нераскинлив дух и доза на среќа.
„Понекогаш брзината на ветровите може да биде 200 км на час“, вели Лунгер.
Таа го достигна врвот К2 летото 2014 година, со што стана втората Италијанка во историјата што го сторила тоа без кислород. Но, искачувањето на К2 во зима, кога температурите можат да паднат под минус 50С, ќе биде далеку позахтевна задача.
„Би можела да бидам првата жена во историјата што искачила врв во зимски услови“, вели таа за сите врвови на 8.000 метри.
Ако сè оди според планот, парот ќе го достигне врвот до средината на февруари. Од јули 2018 година, имаше пријавено 367 успешни искачувања на K2 и 86 смртни случаи, што е еднакво на приближно една смрт на секои четири искачувања. Но, оваа вознемирувачка статистика ги вклучува сите сезони, со или без кислород.
„Ова ќе биде најинтересната зима на К2 досега, тоа е сигурно“, вели алпинистичкиот хроничар Еберхард Јургалски, кој стравува дека ќе има премногу алпинисти на К2 оваа зима, зголемувајќи го ризикот од метеж и инциденти.
„Дури и со само неколку луѓе, како што беше со претходните седум (зимски) обиди, тоа е доволно опасно. Се плашам од најлошото”, изјави тој за Би-Би-Си.
Алекс Гаван е свесен за другите експедиции и посочува дека тие ја делат „логистиката на базниот логор“ со друг тим.
„Вистинскиот момент“
Тамара Лунгер и Алекс Гаван се добро свесни за опасностите со кои се соочуваат, а и двајцата го имаат алпинистичкото педигре потребно за да ја разгледаат задачата. Лунгер, поранешен шампион во ски планинарење, се искачи на два од „осумиљадарките“, додека Гаван се искачи на седум. Тие тргнаа кон базниот камп на Божиќ и очекуваат да стигнат таму околу новата година. Тогаш двоецот ќе помине околу еден месец во аклиматизација и фиксирање на јажиња на различни точки на нивната патека за искачување.
„Имам навистина добро чувство за оваа експедиција“, вели Гаван. „Чувствувам дека ова е вистинскиот момент, со вистинскиот партнер да се стори тоа.
Легендарниот пакистански алпинист Назир Сабир за Би-Би-Си изјави: „Планинарската заедница ширум светот е исклучително заинтересирана за гледање на драмата на К2 бидејќи таа останува последниот врв од 8.000 метри што ќе им дозволи на луѓето да се искачат на неговите опасни падини [во зима]“.
Опасностите на Bottleneck
Во високогорската заедница, К2 претставува авантура, но исто така предизвикува лошо претчувство. Во август 2008 година, 11 искусни алпинисти трагично загинаа на К2 по низата смртоносни лавини од мраз на неславниот дел познат како Bottleneck, што треба вешто да се помине на 8.200 метри. Bottleneckе веќе длабоко на територијата над 8.000 метри позната во алпинизмот како „зона на смртта“, кога недостаток на кислород полека го исклучува човечкото тело.
„Без оглед кој сте. Без оглед на вашето искуство. Без разлика колку сте фит. Ова е едноставно наша биолошка граница“, вели Гаван. „Мислам дека не можеш да се подготвиш“, вели Лунгер за Bottleneck. „Ако направите еден погрешен чекор, тоа е вертикален пад од околу 3.000 метри до пукнатината и глечерот подолу“.
Качувањето на голема надморска височина е постојан танц со смртта и во еден момент Лунгер реши да се спротивстави на своите стравови посетувајќи го глечерот.
Таа опишува прогонувачки, замрзнати гробишта на алпинисти, нивната облека и опрема за качување: авантуристи кои ги загубија своите животи правејќи го она што го сакаа. Од тој момент таа вели дека се чувствува „во мир“ со ризикот што може да се случи. За време на својата кариера, Гаван, кој исто така води еколошки кампањи во неговата родна Романија, учествувал во разни мисии за пребарување и спасување. Во 2018 година, неговиот пријател од Италија Симоне Ла Тера го разнесе ветерот на Даулагири во Непал и почина на возраст од 36 години.
„Тој ми беше како брат “, вели емотивниот Гаван, кој со хеликоптер помогна да се извади телото на неговиот пријател. „На почетокот беше многу болно, но тој го живееше својот потенцијал во потполност. Треба да бидеме навистина мудри во изборот на вистинскиот прозорец за искачувањето“, додава тој.
Доколку искачувањето биде успешно, парот ќе стане ѕвезда во светот на алпинизмот.
„Тоа е пресвртница во високогорството“, вели Гаван. „Се чувствувам како сè во нашите животи да води кон тоа, и сега е нашата шанса.
