„Постои една работа што треба да ја знаете кога ќе почнете со составување сезонски календар, некој ќе биде незадоволен, без оглед на одлуката“, пишува Интернационалната скијачка федерација (ФИС). Кога генералниот секретар на ФИС, Мишел Вион, зборува за предизвикот да се состави сезонскиот календар на Светскиот куп (СК) во алпско скијање, неговиот тон можеби е неверојатен, но содржината е легитимна. Има многу фактори што влегуваат во игра во текот на неколкумесечното координирање за календарот, како временските услови, снежните врнежи, влијанието врз животната средина, интересите и достапноста на локалните организатори и заедницата, подготвеноста на местото на одржување, распоредот за емитување на различни пазари. Ова важи за сите дисциплини, но никаде не е поочигледно отколку во алпското скијање, каде што изобилуваат прашања за сезонава, како што се зошто сезоната се отвора во Зелден толку рано, зошто патувањето не е секогаш минимизирано, зошто финалето е во САД кога повеќето спортисти се со седиште во Европа, пишува ФИС.
– Го почнуваме процесот на градење календари неколку години однапред. Алпското скијање е спорт на отворено, не може да користи стадиони, како скијачките скокови или, до одреден степен, крос-кантри. Користиме јавни падини што компаниите обично им ги посветуваат на туристите. Затоа мора да се обидеме да го избегнеме шпицот на сезоната. Затоа планирањето мора да биде усогласено со локалните самоуправи и туристичките одбори. Кога разговараме за почеток на трките, се координираме со другите меѓународни спортски настани за да избегнеме судири и, повторно, да ги земеме предвид природните услови. На пример во Венген сонцето се појавува доста доцна на еден од клучните делови на патеката, па поради барањата за безбедност мора да почнеме во многу одредено време од денот – вели Питер Гердол, еден од двајцата главни директори на трки, заедно со Маркус Валднер.
Сложени прашања, сложени одговори
Отворањето на сезоната беше викендов во Зелден. Зошто е во октомври и зошто друга трка во истиот регион, во Гургл, не е следна во редот, туку наместо тоа, СК оди во Леви (Финска), пред да се врати во Австрија?
– Овој разговор го водиме веќе со години. Во суштина, постојат две клучни причини зошто се држиме до истата календарска недела за Зелден. Од една страна датумот избегнува судир со периодот на одмор во Австрија и во Германија, што е сезонски врв за одморалиштето и за целиот регион. Другата точка што треба да се земе предвид се временските услови, ги анкетиравме организаторите во Зелден и заклучокот е дека, ако настанот се случи десет дена до две недели подоцна, кога снежните врнежи се зголемуваа на глечерот во 16 од минатите 20 години, ќе моравме да откажуваме трки, што е нешто за кое правиме сѐ за да го избегнеме – вели Вион.
Работата со составувањето на календарот е тоа што повлекува неизбежен домино-ефект: секој датум влијае на сите други. Една од импликациите на моменталната поставеност на календарот за Зелден се однесува на прашањето за патување во Леви пред враќањето во Гургл, што, од логистичка и одржлива перспектива, „очигледно не е логично“, како што вели Вион.
– Гургл не е на глечер и ако ја имаме трката веднаш по Зелден, би ризикувале да не најдеме идеални снежни услови – вели тој.
Меѓународен, а одржлив
Заканата од климатските промени е во центарот на секој чекор што го презема ФИС. Тоа значи балансирање помеѓу растечките снежни спортови, со одредување што е можно повеќе остварливи локации, притоа минимизирајќи го јаглеродниот отпечаток во сезоната. Потоа, тука се импликациите на климатските промени врз самите временски услови.
– Особено во почетокот и на крајот на сезоната се обидуваме да ги одбереме областите каде што температурите се попогодни за нашиот спорт, како што се Скандинавија или Северна Америка. Потоа, во јануари и во февруари главно се тркаме во Централна Европа, на традиционалните места – вели Гердол.
Ова е дел од образложението зад одлуката финалето на СК сезонава да биде во Сан Вели (САД), од 20 до 27 март, што ќе биде второ патување надвор од Европа по четири трки помеѓу крајот на ноември и средината на декември.
– Повеќето елитни спортисти се со седиште во Европа, но ние сме меѓународен спорт. Ако место во Северна Америка има идеални услови во времето кога се одржуваат нашите финалиња, би било пропуст да не го сметаме за силен кандидат за домаќин на настанот – вели Вион.
Загатката е во центарот на многу од работата на директорката за одржливост на ФИС, Сузана Сиф, и наведена во Програмата за влијанието на ФИС, намалување на емисиите на јаглерод и олеснување на зелената транзиција додека се развива спорт што зависи и вклучува директен контакт со природата.
– Единствениот начин кон ефективна промена е да работиме во доменот на реалноста, не можеме едноставно да го запреме светот, или спортовите на снег, или нашите патувања, туку можеме да се обидеме да влијаеме на секоја одлука, било да е тоа со земање предвид на одржливоста при цртањето на календарот или со поттикнување на способноста на организаторот да биде домаќин на поодржливи настани – вели Сиф.
Претседателот Јохан Елиаш ја сумира причината за постоењето на ФИС.
– Како раководно тело за снежни спортови, гледам дека имаме две групи на одговорности, кон спортистите и гледачите и кон планетата. Треба да продолжиме да го правиме нашиот спорт атрактивен, осигурувајќи дека нашиот календар е доволно богат за спортистите да заработат за живот и имаме обврска да бидеме свесни и одржливи колку што можеме. Сакам и богат календар со трки и одржлив отпечаток, а убеден сум дека со интелигентно планирање можеме да ги имаме и двете. Друга придобивка од нашиот план да ги централизираме правата за нашите натпревари е тоа што ќе ни овозможи конечно да воспоставиме долгорочен календар и, со тоа, да бидеме поефективни и постратегиски во нашите одлуки – вели тој.
